Klasy wytrzymałości śrub stosuje się w celu zróżnicowanie ich pod
względem właściwości mechanicznych stali, z jakiej śruby są wykonane.
Poszczególne klasy mówią nam zatem jak wytrzymała na rozciąganie jest
dana śruba i jaka jest jej granica plastyczności.
Wyróżniamy 10 podstawowych klas wytrzymałości śrub
W dynamometrii oraz zgodnie z zapisami Polskiej Normy PN-M-82084 śruby
klasyfikuje się według 10 klas wytrzymałości. Śruby, wykorzystywane między
innymi w stalowych konstrukcjach budowlanych, są zatem odpowiednio
oznaczane, co odpowiada ich wytrzymałości na rozciąganie, granicy
plastyczności i wytrzymałości śrub na ścinanie.
Poszczególne klasy śrub oznacza się symbolem składającym się z dwóch liczb
oddzielonych od siebie kropką. Są to odpowiednio klasy: 3.6; 4.6; 4.8; 5.6;
5.8; 6.8; 8.8; 9.8; 10.9; 12.9.
Pierwsza liczba określa 0,01 minimalnej, wymaganej wytrzymałości doraźnej
na rozciąganie stali Rm gotowych śrub. Wartość ta określana jest w
megapaskalach (MPa).
Z kolei druga liczba to 0,1 stosunku minimalnej granicy plastyczności Re do
minimalnej wytrzymałości doraźnej na rozciąganie śrub.
Tak więc śruba oznaczona symbolem 5.6 będzie posiadać wartość wytrzymałości na rozciąganie Rm równą 500 MPa, natomiast stosunek minimalnej granicy plastyczności do wytrzymałości doraźnej na rozciąganie, tj. Re/Rm wyniesie w tym przypadku 0,6 (Re=300 MPa).
Poszczególne klasy wytrzymałości śrub kształtują się następująco:
Klasa wytrzymałości 3.6 - Rm 300 [MPa], Re 180 [MPa]
Klasa wytrzymałości 4.6 - Rm 400 [MPa], Re 240 [MPa]
Klasa wytrzymałości 4.8 - Rm 400 [MPa], Re 320 [MPa]
Klasa wytrzymałości 5.6 - Rm 500 [MPa], Re 300 [MPa]
Klasa wytrzymałości 5.8 - Rm 500 [MPa], Re 400 [MPa]
Klasa wytrzymałości 6.8 - Rm 600 [MPa], Re 480 [MPa]
Klasa wytrzymałości 8.8 - Rm 800 [MPa], Re 640 [MPa]
Klasa wytrzymałości 10.9 - Rm 1000 [MPa], Re 900 [MPa]
Klasa wytrzymałości 12.9 - Rm 1200[MPa], Re1080 [MPa]
czasem występująca klasa wytrzymałości 14.9 -Rm 1400 [MPa], Re1260 [MPa].
Klasa wytrzymałości 3.6 dotyczy stali niskowęglowej, klasy od 4.6 do 6.8
stali nisko lub średniowęglowej, natomiast klasy:
- 8.8 to stal niskowęglowa z dodatkiem stopowym (np. bor, mangan lub
chrom), hartowana i odpuszczana lub stal średniowęglowa hartowana i
odpuszczana.
- 10.9 to stal niskowęglowa z dodatkiem stopowym (np. bor, mangan lub
chrom), hartowana i odpuszczana lub stal średniowęglowa hartowana i
odpuszczana. Stal niskowęglowa z dodatkiem stopowym (np. bor,
mangan lub chrom), hartowana i odpuszczana.
- 12.9 to stal niskostopowa zawierająca co najmniej jeden ze
składników stopowych takich jak chrom, nikiel, molibden lub wanad.
Klasy wytrzymałości śrub i wkrętów H
Inną klasyfikacją określającą wytrzymałość śrub na ścinanie oraz wytrzymałość śrub i wkrętów jest klasyfikacja obejmująca 4 klasy, oznaczone symbolem składającym się z liczby dwucyfrowej oraz litery H, tj. 14H, 22H, 33H, 45H. Tego typu oznaczenie odpowiada 10% wartości twardości Vickersa (HV) materiału. Oznaczenia śrub m, takich jak, na przykład,
śruby M24 oraz inne rodzaje gwintów są opisane również w tym
artykule blogowym.